ભગવાન કૃષ્ણની નગરી દ્વારકા કેવી રીતે સમુદ્રમાં સમાઈ ગઈ?

Shivangee R Khabri Media Devbhumi Dwarka

Dev Bhumi Dwarka: ગુજરાતમાં ગોમતી નદીના કિનારે આવેલું દ્વારકાધીશ મંદિર ગુજરાતનું સૌથી પવિત્ર મંદિર છે. ભગવાન કૃષ્ણને સમર્પિત આ મંદિર ગુજરાત તેમજ ભારતના સૌથી પવિત્ર, ભવ્ય અને સૌથી પ્રખ્યાત મંદિરોમાંનું એક માનવામાં આવે છે. દ્વારકા શહેરમાં આવેલું આ મંદિર પોતાનામાં જ એક પવિત્ર સ્થળ છે, જ્યાં દર વર્ષે લાખો શ્રદ્ધાળુઓ અને પ્રવાસીઓ દ્વારકાધીશ મંદિર અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં દર્શન કરવા આવે છે. આ મંદિરનું નામ લગભગ બધા જ જાણે છે, પરંતુ આ મંદિર સાથે જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ અને પૌરાણિક તથ્યો વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે. આજે આ આર્ટીકલમાં અમે તમને દ્વારકાધીશ મંદિર સાથે જોડાયેલા કેટલાક રસપ્રદ તથ્યો જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ, જે કદાચ તમે પણ નહિ જાણતા હોવ. તો ચાલો જાણીએ.

મંદિરનો ઇતિહાસ

એવું માનવામાં આવે છે કે દ્વારકાધીશ મંદિર લગભગ 2 હજાર 200 વર્ષ જૂનું છે. એવું કહેવાય છે કે આ મંદિર વ્રજભાને કૃષ્ણકાળમાં બંધાવ્યું હતું. તમારી જાણકારી માટે તમને જણાવી દઈએ કે વ્રજભાનને ભગવાન કૃષ્ણના પૌત્ર માનવામાં આવે છે. પૌરાણિક કથાઓમાં એવું કહેવામાં આવે છે કે આ સ્થાન ‘હરિ ગૃહ’ એટલે કે ભગવાન કૃષ્ણનું નિવાસસ્થાન હતું, જે પાછળથી મંદિર તરીકે બનાવવામાં આવ્યું હતું.

મંદિરના અન્ય નામો

દ્વારકાધીશ મંદિર અનેક નામોથી જાણીતું છે. કેટલાક આ મંદિરને ‘કૃષ્ણ મંદિર’, કેટલાક ‘દ્વારિકા મંદિર’ અને કેટલાક ‘હરિ મંદિર’ તરીકે ઓળખે છે, પરંતુ દ્વારકાધીશ મંદિર પછી, આ મંદિર સૌથી વધુ ‘જગત મંદિર’ તરીકે ઓળખાય છે. આ મંદિરને ‘નિજ મંદિર’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. દંતકથા અનુસાર, આ શહેર ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ દ્વારા સમુદ્રમાંથી મેળવેલા જમીનના ટુકડા પર બનાવવામાં આવ્યું હતું, જ્યાં મંદિર હાજર છે.

મંદિર સ્થાપત્ય

દ્વારકાધીશ મંદિરનું નિર્માણ ખૂબ જ ભવ્ય રીતે કરવામાં આવ્યું છે. એવું કહેવાય છે કે તે ચાલુક્ય શૈલીમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું, જેમાં ચૂનાના પથ્થર અને રેતીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે, જે ભારતની સૌથી જૂની શૈલીને પ્રતિબિંબિત કરે છે. એવું પણ કહેવાય છે કે આ મંદિર પથ્થરના ટુકડા પર બનેલું છે. પાંચ માળનું આ મંદિર 72 સ્તંભો પર બનેલું છે, જે અદભુતથી ઓછું નથી.

ધ્વજ સૂર્ય અને ચંદ્રનું પ્રતીક છે

આ મંદિરની ટોચ પર એક ધ્વજ લહેરાવે છે, જેને ભક્તો સૂર્ય અને ચંદ્રનું પ્રતીક માને છે. કહેવાય છે કે આ ધ્વજની ઊંચાઈ લગભગ 75 ફૂટ છે. એવું પણ કહેવાય છે કે મંદિરના ધ્વજને દિવસમાં ઓછામાં ઓછા પાંચ વખત બદલવામાં આવે છે, પરંતુ પ્રતીક સમાન રહે છે. લોકો માને છે કે આ મૂર્તિ ભગવાન શ્રી કૃષ્ણની છે. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે પણ ધ્વજ નીચે ઉતારવામાં આવે છે ત્યારે ભક્તો તેને સ્પર્શ કરવા માટે ઉત્સાહિત થાય છે.

READ: ખાંડ, શાકર અને ગોળમાં શું અંતર છે? જાણો અંતર ખબરી મીડિયાના Whatsapp ગ્રુપને ફોલો કરવા માટે tau.id/2iy6f લિંક પર ક્લિક કરો

પ્રવેશદ્વાર માન્યતા

આ મંદિરમાં હાજર બે દરવાજા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. ઉત્તર દિશામાં એક દરવાજો છે, જે ‘મોક્ષ દ્વાર’ તરીકે ઓળખાય છે. બીજો દરવાજો દક્ષિણ તરફ છે જેને ‘સ્વર્ગ દ્વાર’ પણ કહેવાય છે. તમે દક્ષિણ દરવાજા દ્વારા ગોમતી નદીના કિનારે પણ જઈ શકો છો.

ધાર્મિક ગ્રંથો અને પુરાણો અનુસાર મહાભારતનું યુદ્ધ કૌરવો અને પાંડવો વચ્ચે થયું હતું. જેમાં ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. આ યુદ્ધને અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું યુદ્ધ માનવામાં આવે છે. મહાભારતનું યુદ્ધ ધર્મ, જ્ઞાન અને સન્માન માટે લડવામાં આવ્યું હતું. આ યુદ્ધ લાંબા સમય સુધી ચાલ્યું. એવું માનવામાં આવે છે કે મહાભારતના યુદ્ધમાં વિજય મેળવ્યા બાદ પાંડવોમાં ખુશીની લહેર આવી ગઈ હતી અને ચારે બાજુ ખુશીનો માહોલ હતો. રાજ્યાભિષેકના શુભ અવસર પર ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ પણ ત્યાં હાજર હતા. આ બધું જોઈને દેવી ગાંધારી ખૂબ જ દુઃખી થઈ અને તેમનું મન દુઃખથી ભરાઈ ગયું. એવું માનવામાં આવે છે કે તે સમયે દેવી ગાંધારી ભગવાન કૃષ્ણથી ખૂબ જ દુઃખી હતા અને તેમના દુઃખ અને કષ્ટને ઘટાડવા માટે તેમણે ભગવાન કૃષ્ણને શ્રાપ આપ્યો હતો. કે જેમ મારી નજર સામે મારા કુળનો અંત આવ્યો છે, કૃષ્ણ, તેવી જ રીતે તમારા કુળનો પણ નાશ થશે. એવું માનવામાં આવે છે કે ગાંધારીના શ્રાપને કારણે ભગવાન કૃષ્ણની પ્રિય નગરી દ્વારકા સમુદ્રમાં ડૂબી ગઈ હતી.

ભગવાન કૃષ્ણની નગરી દ્વારકા કેવી રીતે સમુદ્રમાં સમાઈ ગઈ?

જો તમને આ લેખ ગમ્યો હોય, તો તેને શેર કરો, અને અન્ય સમાન લેખો વાંચવા માટે જોડાયેલા રહો.