ક્રિપ્ટોકરન્સી અંગે વિશ્વવ્યાપી ચર્ચા વચ્ચે ભારતીય સેન્ટ્રલ બેંક RBIએ ડિજિટલ કરન્સી શરૂ કરી છે. દેશની ઘણી મોટી બેંકોએ ડિજિટલ કરન્સીમાં ટ્રાન્ઝેક્શનની સુવિધા શરૂ કરી છે. ભારતની સેન્ટ્રલ બેંક ડિજિટલ કરન્સી એટલે કે સીબીડીસી ડિજિટલ રૂપિયો અથવા ઈ-રૂપી તરીકે પણ ઓળખાય છે. હાલમાં જ આ સેવા આપતી બેંકોમાં સૌથી મોટી સરકારી બેંક SBIનું નામ પણ જોડવામાં આવ્યું છે. હાલમાં, સરકારી બેંકો ઉપરાંત, ઘણી ખાનગી બેંકો તેમના ગ્રાહકોને ડિજિટલ રૂપિયાની સુવિધા પૂરી પાડી રહી છે.
આ પણ વાંચો : શહીદ દિન : બે મિનિટનું મૌન, શહીદોને નામ
હાલમાં જ આ સેવા આપતી બેંકોમાં સૌથી મોટી સરકારી બેંક SBIનું નામ પણ જોડવામાં આવ્યું છે. હાલમાં, સરકારી બેંકો ઉપરાંત, ઘણી ખાનગી બેંકો તેમના ગ્રાહકોને ડિજિટલ રૂપિયાની સુવિધા પૂરી પાડી રહી છે. ચાલો જાણીએ કે ડિજિટલ ચલણ શું છે અને તે કેવી રીતે કાર્ય કરે છે!
ખબરી ગુજરાતના Facebook પેજને ફોલો કરવા અહીં ટચ કરો
આરબીઆઈનો ડિજિટલ કરન્સી શું છે?
હવે ચાલો RBI ની ડિજિટલ કરન્સી એટલે કે ડિજિટલ રૂપિયાને સમજીએ. જેવી રીતે રિઝર્વ બેંક સિક્કા બનાવે છે અને નોટો છાપે છે, તેવી જ રીતે RBI ડિજિટલ રૂપિયા ટોકન બનાવે છે. જે રીતે સિક્કા અને નોટો કોમર્શિયલ બેંકો દ્વારા બજારમાં અને લોકોને પહોંચાડવામાં આવે છે, તેવી જ રીતે બેંકો પણ લોકોને ટોકન એટલે કે ડિજિટલ રૂપિયા પહોંચાડે છે. રિઝર્વ બેંક જેમને ટોકન આપે છે તેમને ટોકન સેવા પ્રદાતા કહેવામાં આવે છે. આને રિઝર્વ બેંક દ્વારા પસંદ કરાયેલ બેંકો કહેવામાં આવે છે. છેલ્લે, બેંકો એટલે કે ટોકન સેવા પ્રદાતાઓ રસ ધરાવતા લોકોને ટોકન્સનું વિતરણ કરે છે એટલે કે ડિજિટલ રૂપિયા પૂરા પાડે છે.
ખબરી ગુજરાતની WhatsApp Channelમાં જોડાવા માટે અહીં ટચ કરો
ડિજિટલ કરન્સી કેવી રીતે કાર્ય કરે છે?
RBI દ્વારા ડિજિટલ કરન્સી માટે પસંદ કરાયેલ તમામ બેંકોએ ડિજિટલ રૂપિયા માટે વપરાશકર્તાઓને એપ અને વૉલેટની સુવિધા પૂરી પાડી છે. તમે CBDC-R એપ પર તમારા ડિજિટલ રૂપિયા સ્ટોર કરી શકો છો. તે એવું જ છે કે તમે તમારા બેંક ખાતામાં પૈસા રાખો છો અને તે તમારી બેંકની એપ્લિકેશનમાં દેખાય છે. તેની કામ કરવાની પદ્ધતિ કોઈપણ સામાન્ય ડિજિટલ વૉલેટ જેવી છે.
ડિજિટલ કરન્સીની જરૂર કેમ પડી?
હવે છેલ્લો પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે રિઝર્વ બેંકને ડિજિટલ કરન્સી લાવવાની જરૂર કેમ પડી અથવા બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો ડિજિટલ કરન્સીના ફાયદા શું છે? તો ચાલો જાણીએ કે ડિજિટલ કરન્સીના ફાયદા શું છે.
1: 24 કલાક ઉપલબ્ધતા: રોકડ ઉપાડવા માટે તમારે ATM અથવા બેંક શાખાની મુલાકાત લેવાની જરૂર છે. તમારા ખાતામાં પૈસા હોઈ શકે છે, પરંતુ તમારી પાસે હંમેશા રોકડ નથી હોતી. આ બાબતમાં ડિજિટલ કરન્સી અલગ છે, જેની ઉપલબ્ધતા 24 કલાક રહે છે.
2: ઉત્પાદનનો ઓછો ખર્ચ: તમે જે પણ નોટો અથવા સિક્કાઓનો ઉપયોગ કરો છો, રિઝર્વ બેંકે તેમના ઉત્પાદનમાં મોટી રકમ ખર્ચવાની જરૂર છે. આ માટે રિઝર્વ બેંકે ઘણી જગ્યાએ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ અને ટંકશાળની સ્થાપના કરી છે. ડિજિટલ ચલણમાં આની જરૂર નથી. તે ખૂબ જ ઓછી કિંમતે જારી કરવાનું શક્ય છે.
3: સરળ જાળવણી: સિક્કા હોય કે નોટો, તેમની આયુષ્ય મર્યાદિત હોય છે. નોટો ફૂટી શકે છે અથવા પાણીમાં ઓગળી શકે છે. સિક્કા સાથે પણ સમસ્યાઓ ઊભી થઈ શકે છે. ડિજિટલ કરન્સીના કિસ્સામાં, આ સમસ્યાઓથી છુટકારો મળે છે.
4: ટ્રાન્ઝેક્શન ખર્ચ: તમે જે પણ વ્યવહાર કરો છો તેની કિંમત હોય છે. આ કારણોસર, તમે ઘણી વખત નોંધ્યું હશે કે જ્યારે તમે ક્રેડિટ કાર્ડ અથવા ડેબિટ કાર્ડ દ્વારા ચુકવણી કરો છો, ત્યારે તમારે કેટલીકવાર વધારાની ચુકવણી કરવી પડે છે. જો વ્યવહાર વૈશ્વિક હોય તો ખર્ચ વધુ થાય છે. ડિજિટલ ચલણના કિસ્સામાં કિંમત ખૂબ જ નજીવી રહે છે.
5: ગ્રાહકો માટે સરળતા: જો તમે અંતિમ વપરાશકર્તા છો, તો તમને આનાથી ઘણા ફાયદા પણ છે. ઉપર જણાવ્યા મુજબ, તમારી પાસે 24/7 ઉપલબ્ધતા છે. તમને પૈસા ગુમાવવાનો ડર નથી. ડિજિટલ ચલણ ખોવાઈ શકતું નથી અથવા કોઈ તેને તમારા ખિસ્સામાંથી ચોરી શકે છે.
