ભારતીય નાગરિકતા (સુધારો) કાયદો પાંચ વર્ષ પહેલા સંસદમાં પસાર કરવામાં આવ્યો છે. જો કે દેશભરમાં વિરોધના કારણે આજદિન સુધી તેનો અમલ થયો નથી. આ કાયદો હવે ફરી એકવાર ચર્ચામાં છે.
કારણ છે માટુઆ સમુદાયના બીજેપી નેતા અને કેન્દ્રીય રાજ્ય મંત્રી શાંતનુ ઠાકુરે દાવો કર્યો છે.
બંગાળના બીજેપી સાંસદ શાંતનુ ઠાકુરે બાંહેધરી સાથે દાવો કર્યો છે કે સાત દિવસમાં સમગ્ર દેશમાં CAA લાગુ કરવામાં આવશે. આ પહેલા 27 ડિસેમ્બરે બંગાળની મુલાકાતે ગયેલા કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે કહ્યું હતું કે CAAના અમલને કોઈ રોકી શકશે નહીં.
આ ખાસ વાર્તામાં સમજો કે નાગરિકતા સંશોધન કાયદો શું છે, ચૂંટણી પહેલા જ તેના અમલીકરણની જાહેરાત શા માટે કરવામાં આવી હતી, કયા રાજ્યોમાં તેની અસર થશે, મુસ્લિમો માટે તે એક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો કેમ છે અને વિપક્ષ તેના પર શું કહે છે. અહીં જાણો દરેક મોટા સવાલનો જવાબ.
પહેલા સમજો કે નાગરિકતા કાયદો CAA શું છે
નાગરિકતા (સુધારા) અધિનિયમ 2019 એ ભારત સરકાર દ્વારા પસાર કરાયેલ એક વિવાદાસ્પદ કાયદો છે. આ કાયદો 31 ડિસેમ્બર 2014 સુધી પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ અને અફઘાનિસ્તાનથી આવેલા છ ધર્મો, હિન્દુ, શીખ, બૌદ્ધ, જૈન, ખ્રિસ્તી અને પારસીના શરણાર્થીઓને ભારતીય નાગરિકતા આપે છે.
એટલે કે, આ કાયદા હેઠળ, ત્રણ પડોશી મુસ્લિમ બહુમતીવાળા દેશોમાંથી આવતા લોકોને ભારતીય નાગરિકતા આપવામાં આવશે જેઓ 2014 સુધી કોઈને કોઈ અત્યાચારનો ભોગ બનીને ભારતમાં આવીને સ્થાયી થયા હતા. જો કે, મુસ્લિમોને આ જોગવાઈથી દૂર રાખવામાં આવ્યા છે જેના કારણે આ કાયદાનો વિરોધ થઈ રહ્યો છે.
ત્રણ દેશોમાંથી આવતા વિસ્થાપિત લોકોને નાગરિકતા મેળવવા માટે કોઈ દસ્તાવેજ આપવાની જરૂર રહેશે નહીં. કાયદા હેઠળ છ લઘુમતીઓને નાગરિકતા મળતા જ તેમને મૂળભૂત અધિકારો પણ મળી જશે.
ખબરી ગુજરાતના Facebook પેજને ફોલો કરવા અહીં ટચ કરો
આ બિલ પહેલીવાર ક્યારે આવ્યું
ભારતીય નાગરિકતા અધિનિયમ 1995માં ફેરફાર કરતું સંશોધિત બિલ સૌપ્રથમવાર 2016માં લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ આ બિલ લોકસભામાં પસાર થયું હતું, પરંતુ રાજ્યસભામાં અટકી ગયું હતું. બાદમાં તેને સંસદીય સમિતિને મોકલવામાં આવ્યો હતો. 2019ની ચૂંટણીમાં જ્યારે મોદી સરકાર ફરી સત્તામાં આવી ત્યારે ફરીથી સંસદમાં બિલ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું.
ખબરી ગુજરાતની WhatsApp Channelમાં જોડાવા માટે અહીં ટચ કરો
ડિસેમ્બર 2019 માં, સંસદના બંને ગૃહો દ્વારા બિલ પસાર કરવામાં આવ્યું હતું અને ત્યારબાદ રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી પણ મળી હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન દેશભરમાં મોટા પાયે વિરોધ પ્રદર્શનો થયા હતા. શાહીન બાગ સહિત દિલ્હીના કેટલાક વિસ્તારોમાં વિરોધ પ્રદર્શન ઘણા મહિનાઓ સુધી ચાલ્યા. જો કે, પછી કોરોના રોગચાળાને કારણે બધું ઠંડું પડી ગયું.
આ પણ વાંચો : લાગ્યુ કે દુનિયામાં મારો સમય પૂરો થઈ ગયો – ઋષભ પંત
ચૂંટણી પહેલા જ CAA લાગુ કરવાની જાહેરાત શા માટે?
લોકસભાની ચૂંટણીને લગભગ ત્રણ મહિના બાકી છે. ચૂંટણીની તારીખ ફેબ્રુઆરીના અંતમાં અથવા માર્ચની શરૂઆતમાં જાહેર કરવામાં આવશે. પહેલા અમિત શાહ અને હવે કેન્દ્રીય મંત્રી શાંતનુ ઠાકુરે બંગાળની ચૂંટણી સભાઓમાં સમગ્ર દેશમાં CAA લાગુ કરવાની વાત કરી છે.
CAA લાગુ કરવાનું વચન છેલ્લી લોકસભા અને વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપ માટે મુખ્ય ચૂંટણી મુદ્દો હતો. ભાજપ માને છે કે CAA તેમના હિંદુ રાષ્ટ્રવાદના એજન્ડાને આગળ વધારી શકે છે અને હિંદુ મતદારોને તેમની પાર્ટી તરફ આકર્ષિત કરી શકે છે. ખાસ કરીને એવા રાજ્યોમાં જ્યાં પહેલેથી જ મોટી હિંદુ વસ્તી છે.
બીજેપી CAAને દેશની સુરક્ષા અને રાષ્ટ્રીય હિતોના રક્ષણ માટેના પગલા તરીકે રજૂ કરી રહી છે. આ રીતે ભાજપ પોતાને મજબૂત અને નિર્ણાયક નેતૃત્વ તરીકે રજૂ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. જો કે, વિપક્ષનો આરોપ છે કે CAA મુસ્લિમ વિરોધી છે અને ભારતીય બંધારણના સમાનતાના નિયમનું ઉલ્લંઘન કરે છે.
આવી સ્થિતિમાં ભાજપ CAAના વિરોધને મુસ્લિમ તુષ્ટિકરણ તરીકે રજૂ કરી શકે છે, જે તેના હિન્દુ રાષ્ટ્રવાદી એજન્ડાને મજબૂત બનાવી શકે છે.
CAAના અમલ પછી શું બદલાશે?
નાગરિકતા સુધારો કાયદો સમગ્ર ભારતમાં લાગુ થશે, પરંતુ તેની અસર તે રાજ્યોમાં વધુ જોવા મળશે જ્યાં પહેલાથી જ મોટી સંખ્યામાં વિદેશી નાગરિકો છે. આમાંથી મોટાભાગના ઉત્તર-પૂર્વીય રાજ્યોના છે. જેમ કે- પશ્ચિમ બંગાળ, અરુણાચલ પ્રદેશ, આસામ, મણિપુર, મેઘાલય, મિઝોરમ, નાગાલેન્ડ અને ત્રિપુરા.
ઉત્તર-પૂર્વને લઘુમતી બંગાળી હિન્દુઓનો ગઢ માનવામાં આવે છે. છેલ્લા દાયકાઓમાં પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ અને અફઘાનિસ્તાનમાં થતા અત્યાચારોથી પરેશાન થઈને મોટી સંખ્યામાં લોકો ભારત તરફ ભાગવા લાગ્યા. ઉત્તર-પૂર્વીય રાજ્યો બાંગ્લાદેશ સાથે સરહદ વહેંચે છે, તેથી મોટાભાગના લોકો આ રાજ્યોમાં સ્થાયી થયા છે.
મુસ્લિમો માટે આ મહત્ત્વનો મુદ્દો કેમ છે?
CAA મુસ્લિમો માટે ચિંતાનો વિષય છે કારણ કે તેમને આ કાયદાથી દૂર રાખવામાં આવ્યા છે. પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ અને અફઘાનિસ્તાનથી ભારત આવેલા મુસ્લિમ શરણાર્થીઓને નાગરિકતા મેળવવાનો માર્ગ આપવામાં આવ્યો નથી. આ કારણથી મુસ્લિમો સાથે ભેદભાવના આરોપો લગાવવામાં આવી રહ્યા છે. તેના પર ધર્મના આધારે ભેદભાવ અને બંધારણમાં સમાવિષ્ટ બિનસાંપ્રદાયિકતાના સિદ્ધાંતનું ઉલ્લંઘન કરવાનો પણ આરોપ છે.
દિલ્હી શાહી મસ્જિદ ફતેહપુરીના ઈમામ મુફ્તી મુકરમ અહેમદે બીબીસી સાથે વાત કરતા કહ્યું કે, CAA ભારતીય બંધારણની વિરુદ્ધ છે. આ હિંદુ અને મુસ્લિમો વચ્ચે નફરત ફેલાવવા માટે લાવવામાં આવ્યું છે. જો સરકાર મુસ્લિમોને ધિક્કારતી નથી તો નાગરિકતા કાયદામાં મુસ્લિમોને શા માટે સામેલ નથી કરતી.
ઈમામ મુફ્તીએ વધુમાં કહ્યું કે જ્યારે NRC આવશે ત્યારે દેશના તમામ હિંદુ, મુસ્લિમ, શીખ, બૌદ્ધ, જૈન, પારસી અને ઈસાઈઓ લાઈનમાં ઉભા થઈ જશે. જો સરકાર આ અંગે કોઈ પગલાં નહીં ભરે તો અમે તેને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે લઈ જઈશું અને સરકારની નીતિઓ વિશે બધાને જણાવીશું.
