Dinesh Rathod, Gujarat, Khabri media
Children’s Day 2023: બાળકો દેશનું ભવિષ્ય છે. આપણે બધા બાળપણથી જ દર વર્ષે બાળ દિવસની (Children’s Day) ઉજવણી કરીએ છીએ. પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે તે માત્ર 14 નવેમ્બરે જ શા માટે બાળ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે? ચાલો ભારતમાં બાળ દિવસ કેવી રીતે ઉજવવામાં આવે છે વગેરે જેવા પ્રશ્નોના જવાબો જાણવા માટે આ લેખ દ્વારા અભ્યાસ કરીએ.
ખબરી મીડિયાના Whatsapp ગ્રુપને ફોલો કરવા માટે tau.id/2iy6f લિંક પર ક્લિક કરો
ભારતના પ્રથમ વડાપ્રધાન પંડિત જવાહરલાલ નેહરુ (Jawaharlal Nehru)ની જન્મજયંતીની યાદમાં 14 નવેમ્બરે બાળ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. બાળકોના અધિકારો, સંભાળ અને શિક્ષણ વિશે જાગૃતિ લાવવા માટે સમગ્ર દેશમાં બાળ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. બાળકો દિલથી સાચા હોય છે અને દરેક માતા-પિતાને ભગવાને આપેલી સૌથી મોટી ભેટ હોય છે. આ દિવસની ઉજવણી પાછળ સૌથી મોટી પ્રેરણા ભારતના પ્રથમ વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુનો બાળકો પ્રત્યેનો પ્રેમ અને લાગણી હતી.
સૌ પ્રથમ આપણે પંડિત જવાહર લાલ નેહરુ વિશે અભ્યાસ કરીએ
પંડિત જવાહરલાલ નેહરુનો જન્મ 14 નવેમ્બર 1889ના રોજ થયો હતો. તેઓ ભારતના પ્રથમ વડાપ્રધાન હતા જેમણે સૌથી લાંબા સમય સુધી વડા પ્રધાન તરીકે ભારતનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. તેઓ શાંતિ અને સમૃદ્ધિના સૌથી મોટા સમર્થક હતા. તેમનો જન્મદિવસ ભારતમાં તહેવારની જેમ ઉજવવામાં આવે છે. પંડિત જવાહરલાલ નેહરુ માત્ર તેમની રાજકીય કારકિર્દી માટે જ નહીં પરંતુ બાળકોમાં તેમની ખ્યાતિ માટે પણ જાણીતા છે. તે બાળકોને લાલ ગુલાબ જેટલો પ્રેમ કરતા હતા.
ભારતમાં બાળ દિવસ કેવી રીતે ઉજવવામાં આવે છે?
આ દિવસે સમગ્ર ભારતમાં ઘણી સાંસ્કૃતિક અને આનંદપ્રદ પ્રવૃત્તિઓ અને કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણી સમગ્ર ભારતમાં સરકારી અને બિન-સરકારી સંસ્થાઓ, શાળાઓ, ખાનગી સંસ્થાઓ અને અન્ય સંસ્થાઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે. બાળકો તેમના અધિકારો વિશે જાણી શકે અને તેમનું જીવન ખુશહાલ બનાવી શકે તે માટે વિવિધ સંસ્થાઓ દ્વારા ઘણા સ્પર્ધાત્મક કાર્યક્રમો પણ યોજવામાં આવે છે. આ તારીખે ટીવી ચેનલો દ્વારા પણ ઘણા કાર્યક્રમો પ્રસારિત કરવામાં આવે છે. બાળકોના માતા-પિતા તેમના બાળકો સાથે ફંક્શનમાં હાજરી આપે છે, તેમને ભેટ આપે છે અને સાથે મળીને ફંક્શનનો આનંદ માણે છે.
ભારતમાં 14 નવેમ્બરે બાળ દિવસ શા માટે ઉજવવામાં આવે છે?
ભારતના પ્રથમ વડાપ્રધાન પંડિત જવાહરલાલ નેહરુને બાળકો ચાચા નેહરુ તરીકે પ્રેમથી બોલાવતા હતા કારણ કે તેઓ તેમનો આદર અને પ્રેમ કરતા હતા. ચાચા નેહરુને પણ બાળકો પ્રત્યે ખૂબ પ્રેમ હતો અને તેઓ હંમેશા તેમની વચ્ચે રહેવાનું પસંદ કરતા હતા. ભારતની આઝાદી પછી પંડિત નેહરુએ બાળકો અને યુવાનો માટે ઘણું સારું કામ કર્યું.
જ્યારે તેઓ વડાપ્રધાન બન્યા ત્યારે તેમની પ્રથમ પ્રાથમિકતા બાળકોના શિક્ષણની હતી. યુવાનોના વિકાસ અને રોજગારને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, તેમણે ભારતમાં વિવિધ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ જેમ કે ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નોલોજી, ઑલ ઈન્ડિયા ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેડિકલ સાયન્સ અને ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેનેજમેન્ટની સ્થાપના કરી અને દેશના આધુનિકીકરણમાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી.
તેમણે પંચવર્ષીય યોજનાઓ શરૂ કરીને ભારતમાં ઉદ્યોગના નવા યુગની શરૂઆત કરી. એટલું જ નહીં, ભારતમાં બાળકોને કુપોષણથી બચાવવા શાળાઓમાં મફત પ્રાથમિક શિક્ષણ અને દૂધ સહિત મફત ભોજનનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. ચાચા નેહરુએ કહ્યું કે બાળકો દેશનું ઉજ્જવળ ભવિષ્ય છે. માત્ર યોગ્ય શિક્ષણ, સંભાળ અને તેમને પ્રગતિના પંથે દોરવાથી જ તેમને નવું જીવન આપી શકાય છે. તેથી, પંડિત જવાહરલાલ નેહરુ (1964) ના મૃત્યુ પછી, તેમના સન્માન માટે, તેમના જન્મદિવસ એટલે કે 14 નવેમ્બરને ભારતમાં Children’s Day તરીકે ઉજવવાનું શરૂ થયું.
બાળ દિવસની ઉજવણીનો હેતુ શું છે?
કોઈ પણ દેશનું ભવિષ્ય તેના વર્તમાન બાળકો પર નિર્ભર છે. જો તેમનો વિકાસ યોગ્ય રીતે નહીં થાય તો તેમનો વિકાસ શક્ય નહીં બને અને તેઓ દેશના ભવિષ્યમાં યોગદાન આપી શકશે નહીં. સમગ્ર સમાજે બાળકોના અધિકારો અને તેમના વિચારો પર ધ્યાન આપવું જોઈએ. તેમજ સમાજમાં હાજર લોકોએ પણ વિચારવું જોઈએ કે તેઓએ ભૂતકાળમાં આ બાળકો માટે શું કર્યું છે અને ભવિષ્યમાં તેઓ શું કરી શકશે. આ રીતે આપણે વિકસિત રાષ્ટ્રનું સ્વપ્ન જોઈ શકીએ છીએ કારણ કે બાળકો જ દેશની ભાવિ દિશા નક્કી કરી શકે છે અને દેશના વિકાસમાં પોતાની ભૂમિકા ભજવી શકે છે.
પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આઝાદી પછી અને 1964 પહેલા ભારતમાં 20 નવેમ્બરે Children’s Day ઉજવવામાં આવતો હતો. શા માટે? ચાલો જાણીએ
બાળ દિવસનો પાયો વર્ષ 1925માં નાખવામાં આવ્યો હતો. તેને 1953માં વિશ્વવ્યાપી માન્યતા મળી.
20 નવેમ્બરના રોજ, યુનાઈટેડ નેશન્સ (UN) એ ચિલ્ડ્રન્સ ડે ઉજવવાની જાહેરાત કરી. આ કારણે ભારતમાં પણ 20 નવેમ્બરે બાળ દિવસની ઉજવણી થવા લાગી. પરંતુ ઘણા દેશોમાં તે અલગ-અલગ દિવસે પણ ઉજવવામાં આવે છે.
ઉદાહરણ તરીકે 1950થી બાળ સંરક્ષણ દિવસ (1 જૂન) ઘણા દેશોમાં Children’s day તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. જેને વિશ્વ બાળ દિવસ કહેવામાં આવે છે.
ભારતમાં આઝાદી પછી પ્રથમ Children’s Day 1959માં ઉજવવામાં આવ્યો હતો.
પરંતુ વર્ષ 1964માં પંડિત જવાહરલાલ નેહરુના અવસાન બાદ 20 નવેમ્બરને બદલી તેમના જન્મદિવસ એટલે કે 14 નવેમ્બર કરી દેવામાં આવ્યો. આજે પણ વિશ્વના ઘણા દેશો 20મી નવેમ્બરે Children’s Day ઉજવે છે.
આ પણ વાંચો: World Cup 2023 : વિજેતા ટીમ પર થશે રૂપિયાનો વરસાદ
આ દિવસ બાળકોના સારા ભવિષ્ય અને તેમની મૂળભૂત જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવાની યાદ અપાવે છે. અને પંડિત જવાહરલાલ નેહરુને દેશમાં તેમના યોગદાન, આંતરરાષ્ટ્રીય રાજકારણમાં સિદ્ધિઓ અને શાંતિના પ્રયાસો માટે સન્માનિત કરવાનો પણ ઉદ્દેશ્ય છે. ભારતમાં 14 નવેમ્બરે Children’s Day ઉજવવામાં આવે છે.
તો હવે તમને ખબર પડી જ ગઈ હશે કે ભારતમાં 14 નવેમ્બરે જ Children’s Day કેમ ઉજવવામાં આવે છે અને દુનિયા કેટલી વાર ઉજવે છે. ઉપરાંત, ભારતમાં આ દિવસ કેવી રીતે ઉજવવામાં આવે છે વગેરે.
