Dinesh Rathod, Gujarat, Khabri Media
IIT કાનપુરના ATMAN (Advanced Technologies for Monitoring Air-quality iNdicators) સેન્ટર ઑફ એક્સેલન્સ ઑફ ધ ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નૉલૉજીએ ઉત્તર ભારતના બિહાર અને ઉત્તરપ્રદેશના 815 વિકાસ બ્લોક્સમાં હવાની ગુણવત્તા પર દેખરેખ રાખવાના ઉપકરણો સ્થાપિત કર્યા છે. આ ઉપકરણોમાં સ્વદેશી સેન્સર લગાવવામાં આવ્યા છે કે જે માત્ર હવાની ગુણવત્તાની પળેપળની મોનિટરિંગમાં જ મદદ કરશે તેમજ હવા પ્રદૂષણના કારણોને પણ ઓળખવામાં મદદ કરશે.
ભારતીય ટેકનોલોજી સંસ્થાન (IIT) ના ATMAN (Advanced Technologies for Monitoring Air-quality iNdicators) સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સે ઉત્તર પ્રદેશ અને બિહારના 815 ડેવલપમેન્ટ બ્લોક્સમાં એર ક્વોલિટી મોનિટરિંગ ઉપકરણો સ્થાપિત કર્યા છે.
આ પણ વાંચો: ગુજરાતના આ જિલ્લામાં ઉજવાશે ‘જળ ઉત્સવ 2023’
લખનૌ અને કાનપુરમાં હવાની ગુણવત્તા તપાસવા માટે મોબાઈલ વાનનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આત્મા સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સે હવાની ગુણવત્તાની દેખરેખ માટે ઓછા ખર્ચે સ્વદેશી સેન્સર સાધનોનો ઉપયોગ કર્યો છે.
AI અને મશીન લર્નિંગની મદદથી તે વાયુ પ્રદૂષણને કારણે માનવ સ્વાસ્થ્ય માટેના જોખમોને ઓળખવામાં સક્ષમ હશે.
IITના કાર્યકારી નિર્દેશક, પ્રોફેસર એસ ગણેશે જણાવ્યું હતું કે આત્મા પ્રોજેક્ટને બ્લૂમબર્ગ ફિલાન્થ્રોપીઝ, ઓપન ફિલાન્થ્રોપી અને ક્લીન એર ફંડ સહિત વિવિધ સંસ્થાઓ દ્વારા ટેકો આપવામાં આવ્યો છે. આનાથી PM 2.5 વાયુ પ્રદૂષણના કારણો અને સ્થિતિની સચોટ ઓળખ અને વિશ્લેષણ શક્ય બનશે.
બિહારના રાજ્ય પ્રદૂષણ નિયંત્રણ બોર્ડ અને યુપીના પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન વિભાગ સાથે મળીને સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સ કામ કરી રહ્યું છે.
એક્સેલન્સ સેન્ટરના વડા અને IIT કાનપુરના સિવિલ એન્જિનિયરિંગ વિભાગના પ્રોફેસર સચ્ચિદાનંદ ત્રિપાઠીએ જણાવ્યું હતું કે યુપીના 25 જિલ્લામાં અને બિહારના 38 જિલ્લામાં 540 સ્વદેશી સેન્સર સાથેના 275 સર્વેલન્સ સાધનો સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે.
આ પણ વાંચો: જાણો, ભારતના ગૌરવ મહાન વૈજ્ઞાનિક C V Raman વિશે રસપ્રદ માહિતી
આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ બંને રાજ્યોના તમામ જિલ્લાઓના દરેક વિકાસ બ્લોકમાં મોનિટરિંગ સાધનો સ્થાપિત કરવામાં આવનાર છે. આનાથી એક એવું નેટવર્ક બનશે જે વાયુ પ્રદૂષણના કારણો અને તેનાથી સ્વાસ્થ્યને થતા નુકસાન વિશે માહિતી આપી શકશે.
IIT સ્ટાર્ટઅપ એટમાસ અને એરવેધર દ્વારા તૈયાર કરાયેલા સેન્સરની કિંમત 1 રૂપિયાથી 1.25 લાખ રૂપિયા સુધીની છે. 90 ટકા સેન્સર સ્થાનિક સંસાધનોમાંથી બનાવવામાં આવ્યા છે.
